Мұғалімнің ҚАРЖЫЛЫҚ сауаттылығы: МИФ және ШЫНДЫҚ

көрнекілік: ru.pinterest.com сайтынан

Соңғы жылдары қоғамда «мұғалімдердің жалақысы жоғары» деген пікір қалыптасты. Мемлекет мұғалімдердің еңбекақысын кезең-кезеңімен өсіріп келеді, алайда шын мәнінде бұл қаражат мұғалімнің қаржылық тұрақтылығын толық қамтамасыз ете ме? Осы сұраққа тереңірек үңіліп көрейік.

Мұғалімнің орташа жалақысы 250 000 - 350 000 теңге аралығында болғанымен, оның тұрақты шығындарын ескерген жөн:

• Кәсіби шығындар: қосымша материалдар, оқулықтар, әдістемелік құралдар сатып алу, семинарлар мен курстарға қатысу.
• Отбасылық шығындар: азық-түлік, балалардың білім ақысы, тұрғын үй төлемдері.
• Кредит және басқа да қарыздар: көп мұғалім несиеге тәуелді.
• Көлік және жол шығындары: күнделікті жұмысқа қатынау.

Осы шығындардың барлығын есепке алғанда, мұғалімнің айлығы жетеді деп айту қиын. Мысалы, отбасы бар мұғалімнің ай сайынғы шығындарын қарастырайық:

• Пәтер жалдау немесе ипотека: 120 000 – 150 000 теңге
• Азық-түлік: 80 000 – 100 000 теңге
• Балалардың мектеп, балабақша немесе қосымша сабақтары: 50 000 – 70 000 теңге
• Коммуналдық төлемдер: 20 000 – 30 000 теңге
• Жолақы және көлік шығындары: 15 000 – 25 000 теңге
• Қосымша шығындар (киім, дәрі-дәрмек, демалыс, күтпеген жағдайлар): 50 000 – 70 000 теңге

Көріп тұрғанымыздай, мұғалімнің жалақысы тек негізгі қажеттіліктерге әрең жетеді. Сондықтан қаржылық тұрақтылыққа жету үшін мұғалімдерге жеке бюджетті дұрыс басқару және қосымша табыс көздерін қарастыру маңызды.

ЖЕКЕ БЮДЖЕТТІ БАСҚАРЫҢЫЗ!

Қаржыны дұрыс реттеу үшін алдымен шығындарды бақылап, үнемдеу дағдыларын қалыптастыру керек. 50/30/20 әдісі бойынша бюджетті басқаруға болады:

• 50% - қажеттіліктер: коммуналдық төлемдер, азық-түлік, көлік шығындары.
• 30% - қосымша қажеттіліктер: киім, демалыс, сыйлықтар.
• 20% - жинақ және инвестиция: болашаққа қаржылық қор қалыптастыру.

Кейбір мұғалімдер «айлығым әрең жетіп тұрғанда қалай жинақ жасаймын?» деп ойлауы мүмкін. Бұл жерде мәселе табысты көбейту мен шығындарды қайта қарауда жатыр. Егер табыс артпаса, қажетсіз шығындарды қысқартып, артық ақшаны жинақтауға немесе инвестицияға бағыттау керек.

ҚОСЫМША ТАБЫС КӨЗІН ТАПСАҢЫЗ БОЛАДЫ

Мұғалімдерге мектептегі негізгі жұмыстан бөлек, қосымша табыс табудың бірнеше жолы бар:

• Репетиторлық сабақтар беру: сұранысы жоғары пәндер бойынша онлайн немесе офлайн сабақтар өткізу.
• Онлайн курс жасау: өз тәжірибесін бөлісіп, табыс табу.
• Ғылыми жоба немесе әдістемелік құрал жазу: оны сатылымға шығару.
• Кітап жазу немесе блог жүргізу: педагогикалық тәжірибені бөлісу арқылы монетизация жасау.
• Мектептен тыс іс-шаралар ұйымдастыру: олимпиадалар, тренингтер өткізу.

Бұлар мұғалімге қосымша қаржы алып қана қоймай, өзінің кәсіби деңгейін де көтеруге көмектеседі.

МҰҒАЛІМ ҚАЙДА ИНВЕСТИЦИЯ ЖАСАЙ АЛАДЫ?

Жинаған қаражатты көбейту үшін мұғалімдер инвестицияның бірнеше түрін қарастыра алады:

• Банк депозиттері – қауіпсіз және сенімді.
• Қор нарығы (акциялар, облигациялар) – ұзақ мерзімді табыс көзі.
• Жылжымайтын мүлік – жалға беріп, пассивті табыс табуға болады.
• Өз біліміне инвестиция – болашақта жоғары жалақы алуға мүмкіндік береді.

Көпшілік инвестицияны үлкен сомадан бастау керек деп ойлайды, бірақ шын мәнінде, айына 10 000 – 20 000 теңгеден бастап жинақтау жеткілікті. Мысалы, ай сайын 20 000 теңге жинап, оны жылына 12% табыс әкелетін қаржы құралдарына салсаңыз, 10 жылда 4 миллионнан аса қаражат жинай аласыз.

Қоғамда мұғалімдердің жалақысы көп деген пікір қалыптасқанымен, нақты өмірде ол қаражат өмір сүруге ғана жетеді, ал қаржылық тәуелсіздікке жету үшін қосымша әрекеттер жасау керек. Бюджетті дұрыс басқару, қосымша табыс табу және инвестициялау мұғалімнің өмір сапасын жақсартып, болашақта қаржылық тұрақтылыққа жетуіне көмектеседі. Ең бастысы – қаржылық сауаттылықты дамытуға уақыт бөлу!