Жұмбақ – балаларға арналған әңгіме. Мұрат Сыздық

Кәткен аудан орталығында тұрады. Мамандығы — су технигі. Кейде шаруашылықтың су жүйесін тексере келгенде Сержандардың үйіне соғып кетеді.

Өзі осы үйге жиен. Оны балалар жақсы көреді. Үш дөңгелекті мотоциклін төңіректеп, одан жалыққанда мойынына асылады. Зәуде бір асығыс жұмысы болмаса, қыдырып қайтушы еді. Мұны жақсы білетін нағашы інілері жиен ағасын бүгін де қуана қарсы алды. Сонымен бірге олар әжелерінің жылы-жұмсақ тәтті-дәмдіні шаруа қалжыратқан Кәткеннің алдына қоятынын да жақсы білетін еді. Үйіріліп қасынан шықпайтын.

Әдетінше әжесі бешпентінің қалтасынан тастамайтын кілтпен буфеттің қақпағын ашып жатып:

— О, тоба, әнеугүні әкеліп қойған өрік-мейіз тағы да азайып калыпты, — дейді.

— Ой, апа-ай, ылғи осылай дейсіз. Сірә, тышқандардың ісі шығар, — Кәткен қарқылдап күледі.

— Қайдам... Бұл үйде тышқанның құрығанына талай заман.

— Онда қызық екен.

Кәткен орнынан көтеріліп, буфеттің ішіне үңілді. Өрік-мейіз, қант-шай негізінен буфеттің астыңғы бөлігінде, ал үстінде ыдыс-аяқтар тұратын еді. Орнына қайтадан келіп жайғасқан ол дөңгелек столды қоршай отырған інілерін көзінің астымен бағып, миығынан жымың етті. Ешкімнің ойына келмей жүрген айланы жүзеге асырған қайсысы болды екен, ә? Шай ішілген соң:

— Апа, мен бірер сағаттай көз шырымын алайын. Ұйықтап кетсем, оятарсыз, — деп Кәткен төргі бөлмедегі диванға барып қисайды.

Сәл уақыт өтпей-ақ, ас үйге мысық табандап біреу кірді. Кәткен өтірік ұйықтағансып, көзін жұма қойды. Сержан жақын маңда сезікті ешкімнің жоқтығына көзі анық жеткендей буфеттің қаусырма есігі үстіндегі тартпаны суырып алды. Аяғының астына кішкентай орындық қойып, үңірейген бос жерден қолын төменге сұқты да, уыстап кәмпит, мейіз, жаңғақ алып шықты. Тартпаны орнына қоя бергенде, селт етіп артына қарады.

— Ой, Сержан, соның бәрін өзің жейсің бе? Маған да берші.

Кәткен буфеттің тартпасын қолына алып, басын шайқады:

— Әй, бауырым-ай, адамның ойына келе бермейтін қулықты кімнен үйренгенсің?

Сержан мұрнын тартқыштап, не істерін білмей тұр. Бүйтіп масқара болатынын кім білген? Кешірім сұраса қайтеді? Егер іні-қарындастары естісе, «ұры» деген жаман аттан құтыла алмайтыны анық.

— «Ұрлық түбі — қорлық» дегенді естуің бар ма? — деді ағасы қабағын шытып.

Сержан мұрнын тартқыштап, төмен қарады.

— Онда, бауырым, ұғып ал! Ұрлықпен нан тапсаң, алысқа ұзамайсың. Күндердің күнінде абыройың айрандай төгіліп, беделден жұрдай болатыныңа мен кепілдік беремін.

— Аға, кешіріңізші, — деп Сержан ары қарай сөйлеуге шамасы келмей, булығып тұрып қалды.

— Бірақ мен кеткен соң тағы да ежелгі әдетіңе баспақшысың ғой.

— Жоқ, аға! Рас айтамын! — Сержан жанарынан ытқып кеткен жасты қолының сыртымен сүртіп: — Рас айтамын, аға, — деді.

— Жақсы. Сенейін сөзіңе. Сондықтан бұл туралы мен ешкімге дәнеңе де айтпаймын.

Мұрат Сыздық (1956–1996) 14 қаңтарда Алматы қаласында дүниеге келген. 1979 жылы ҚазМУ-ді, 1988 жылы Алматы Жоғары партия мектебін бітірген. Еңбек жолын 1973 жылы бастаған. Түрлі газет-журналдарда жауапты қызметтер атқарған. 1994–1995 жж. ҚР Ақпарат министрлігінде баспа ісі жөніндегі басқарма бастығы болды.

«Күміс сақал арыстан», «Әйбат бала», «Күн шығып келеді», «Жылдың соңғы айы» атты кітаптардың авторы.