Елімізде ұн қымбаттады

ERNUR.KZ. 2022 жылдың қаңтар-қыркүйек айларында дәнді дақылдар мен көкөніс ұнынан, сондай-ақ олардың жармасынан ұн өндіру 2,3 млн тоннаны құрады, бұл өткен жылдың қаңтар-қыркүйек айларымен салыстырғанда 1,5%-ға артық. Бұған дейін осы кезеңде үш жыл қатарынан өндіріс көлемі төмендеп келген еді, деп жазады inbusiness.kz.

Өндіріс көлемінің жартысынан астамы үш облысқа ғана тиесілі болды: Қостанай (784,1 мың тонна) және Солтүстік Қазақстан (243,7 мың тонна) облыстары, сондай-ақ Шымкент (197,6 мың тонна).

Өндірістің жалпы көлемінен ұсақ ұнтақталған бидай немесе аралас дәндерден тартылған ұн шығару 2,2 млн тоннаны, бидайдан басқа дәнді дақылдардан алынған ұсақ ұнтақталған ұн – 5,8 мың тоннаны, биязы және ірі көкөніс ұны – 8,3 мың тоннаны құрады. Тағы 157,2 мың тонна нан өнімдерін дайындауға арналған қоспаларға тиесілі.

Еліміздің ұн зауыттары ұнға деген сұранысты (ішкі нарықтағы сату плюс экспорт) толығымен дерлік қамтамасыз етеді: ағымдағы жылдың қаңтар-тамызында – 99%-ға, өткен жылмен салыстырғанда дерлік (99,5%).

Ұн экспорты 2022 жылғы қаңтар-тамызда 1,1 млн тоннаны құрап, 28,3%-ға өсті. Анықтама үшін: бір жыл бұрын 11,1%-ға төмендеу болған.

Бұл ретте ішкі нарықтағы сатылым бірден 22,2%-ға төмендеп, 838,8 мың тоннаны құрады, ал бір жыл бұрын 3,6%-ға өскен.

Бидай немесе қара бидай ұнының экспорттық бағасы ағымдағы жылдың қаңтар-тамыз айларында өткен жылдың сәйкес кезеңімен салыстырғанда бірден 41,6%-ға өсті.

Салыстыру үшін: бір жыл бұрын ұнның экспорттық бағасының өсімі небәрі 11,9%-ды құраса, 2018 жылы сәйкес кезеңде баға 3,7%-ға төмендеген.

Ішкі нарықта ұнның бағасы тұтынушылар үшін 2022 жылғы қазанда жыл басынан бері рекордтық 41,3%-ға және 2021 жылғы қазанмен салыстырғанда 44,3%-ға қымбаттады.

Анықтама үшін: өткен жылдың қазан айында ұн бағасының өсімі жыл басынан бері 8%-ды, ал 2020 жылғы қазанмен салыстырғанда 10,4%-ды құрады.

Бір айда, яғни ағымдағы жылдың қазан айында ұн бағасы 1,2%-ға өсті. Жалпы, 2022 жылдың қаңтар-қазан айларында ұн бағасының орташа айлық өсімі 3,5%-ды құрады. Салыстыру үшін: 2011-2021 жылдар аралығында сектордағы бағаның орташа айлық өсімі небәрі 0,8%-ды құрады.

Ағымдағы жылы ұн бағасының ай сайынғы рекордтық өсімі байқалды: сәуірде – 7,5%-ға, мамырда – 6,8%-ға. Айта кетейік, бағаның бұған дейінгі рекордтық өсуі 10 жылдан астам уақыт бұрын, 2012 жылғы тамызда 5,6%-ға өскен.

Жоғары сортты бидай ұнының бөлшек сауда бағасы 2022 жылдың қазан айында келісіне 369 теңгені, бірінші сұрыпты – келісіне 245 теңгені құрады.

Ең қымбат бидай ұны Астана (447 теңге), Ақтау (411 теңге) және Шымкент (406 теңге) қалаларында, ең арзаны Павлодарда (292теңге), Ақтөбеде болды.

Бірінші сұрыпты бидай ұнының килограммына ең жоғары баға Ақтауда (335 теңге), Алматыда (306 теңге) және Астанада (298 теңге), ең төменгі баға Петропавлда (145 теңге) екен.